Kunnen jullie iets meer vertellen over jullie organisatie?

Fonds 21 is een ondernemend en betrokken fonds dat door het steunen van projecten een positieve bijdrage wil leveren aan de samenleving van nu. Ons jaarlijks donatiebudget van zo’n 11,5 miljoen euro investeren we in projecten gericht op Kunst & Cultuur, Jongeren & Maatschappij en Kunst & Educatie. We steunen zowel grote, spraakmakende projecten als initiatieven met een minder groot bereik. Overal in Nederland, maar steeds met dezelfde insteek: waarde toevoegen aan onze samenleving.

Hoe zijn jullie je project met jongeren begonnen? Welke behoeftes, denkstappen en beslissingen gingen hieraan vooraf?

Fonds 21 wil dat de toegekende projecten nauw aansluiten op de behoeften en belevingswereld van jongeren. Daarom vragen we, binnen Jongeren & Maatschappij en Kunst & Educatie, aan aanvragers steeds vaker in hoeverre jongeren actief betrokken zijn bij hun project en in welke mate hun wensen en behoeften centraal staan. Wat vinden jongeren belangrijk en wat zijn hun wensen? Omdat we onze aanvragers hierop bevragen, vonden we het vanzelfsprekend om jongerenbetrokkenheid ook binnen onze eigen organisatie een plek te geven. We wilden een jongerenraad die ons gevraagd en ongevraagd advies geeft, meedenkt over beleid en eigen projecten opzet.

Proces van voortraject, ontwerpfase en pilot:

Om echt naar jongeren te kunnen luisteren en hun stem serieus te nemen zijn we gedegen te werk gegaan. In samenwerking met NJR hebben we een voortraject, ontwerpfase en pilot doorlopen. Dit hele traject liep van oktober 2023 tot en met augustus 2024 met als uitgangspunten:

1. Bottom-up aanpak: de behoeften, belevingswereld van de jongeren staan centraal
2. Co-creatie: de jongerenraad en het fonds werken samen.
3. Betekenisvolle participatie: zo gelijkwaardig en wederkerig mogelijk.

Het voortraject (oktober 2023/ februari 2024) bestond uit het opzetten van de samenwerking met de NJR, het uitvoeren van een deskstudie en het benaderen van jongeren met ervaring met jongerenparticipatie.

In de daaropvolgende ontwerpfase (maart/juni) werkte dezelfde groep jongeren in twee sessies aan het vormgeven van de kaders voor de pilot. Hierbij werd gefocust op de inhoud, verantwoordelijkheden, frequentie van de online en offline meetings, begeleiding en vergoeding vanuit het fonds. Ook is de invulling van de verschillende rollen binnen de jongerenraad vastgelegd.

Tijdens de pilot (juli/augustus) gingen acht jongeren acht weken aan de slag bij het fonds. De begeleiding en coördinatie van de groep was in handen van een medewerker van Fonds 21, in samenwerking met NJR. In deze intensieve periode hebben de jongeren één of twee rollen opgepakt en gekeken naar een ideale invulling van de jongerenraad. Ze werden hierin ondersteund door verschillende medewerkers van het fonds. Een belangrijk onderdeel van de pilot was het opstellen van een eindrapport, waarin ze hun visie op jongerenparticipatie hebben vastgelegd.

De pilot is onlangs gevolgd door de eerste definitieve fase van de jongerenraad. In de komende zes maanden zullen we de inzichten en resultaten uit de pilot verder verfijnen en nog beter afstemmen op de wensen van zowel de jongeren als Fonds 21. We bevinden ons dus nog steeds in een periode van leren en verdere ontwikkeling.

Concreet hebben de jongeren in de pilot fase het volgende gedaan:

• Een naam voor de jongerenraad bedacht: Future Collective.
• Een huisstijl, website, sociale media ontwikkeld.
• Projectaanvragen geadviseerd en richtlijnen voor het projectadvies opgesteld.
• Drie projectbezoeken afgelegd en richtlijnen voor evaluatie hiervan opgesteld.
• Een toekomstvisie op de jongerenraad beschreven.
• De pilot geëvalueerd en een eindrapport geschreven.

Onze Future Collective komt maandelijks naar het fonds voor overleg. Tijdens deze bijeenkomsten adviseren ze ons over één of twee projectaanvragen. Hun adviezen worden meegenomen in de besluitvorming over de toekenning of afwijzing van een project. Na elke beslissing krijgt de jongerenraad altijd een terugkoppeling over hoe hun advies is verwerkt.

Naast de maandelijkse fysieke bijeenkomstzijn er online meetings, bezoeken de jongeren door Fonds 21 gesteunde projecten, denken ze gevraagd en ongevraagd mee over het beleid en hebben ze eigen communicatiekanalen waar hun werkzaamheden te volgen zijn. Los hiervan levert de Future Collective momenteel een inhoudelijke bijdrage aan een groot evenement dat Fonds 21 organiseert.

Welke tip of advies heeft Fonds 21 rondom de bouwsteen Oriëntatie voor betere jongerenparticipatie?

Tip 1: Betrek jongeren al voordat de jongerenraad van start gaat, dus al in de ontwerp- en pilotfase. 

Om het opzetten van een jongerenraad te laten slagen, is het essentieel om jongeren al in het voortraject mee te laten denken en hier ook echt de tijd voor te nemen. Fonds 21 betrok jongeren actief bij het brainstormen over de (praktische) invulling van de jongerenraad, de rollen en verantwoordelijkheden. Ook werden de jongeren bevraagd op de samenwerking met het fonds, vergoeding en wensen met betrekking tot persoonlijke groei. Gedurende acht maanden organiseerden we meerdere fysieke en online sessies. Onze ervaring is dat deze aanpak ervoor zorgt dat jongeren zich eigenaar voelen van hun jongerenraad en de jongerenparticipatie werkelijk betekenisvol is.

Tip 2: Representatie van de groep jongeren.

Probeer een groep samen te stellen die recht doet aan de verschillende achtergronden, ervaringen en perspectieven van de jongeren waarmee je organisatie werkt of die je als doelgroep hebt. Hoewel er wel diversiteit was in opleidingsniveau, gender en seksuele oriëntatie van onze jongerenraad, zagen we ruimte voor verbetering, met name op het vlak van studierichting en culturele achtergrond. Het is belangrijk om voortdurend te evalueren en actief te werken aan een representatieve samenstelling van de jongerenraad. Dan pas heeft het advies van de jongerenraad een betekenisvolle waarde.

Tip 3: Bied concrete richtlijnen en kaders

Het centraal stellen van de behoeften, wensen en visie van jongeren bij het opzetten van een jongerenraad is essentieel. Tegelijkertijd hebben jongeren ook behoefte aan concrete richtlijnen. Zo weten zij wat van hen verwacht wordt. Jongeren willen vaak precies weten wat ze kunnen doen en hoe ze kunnen bijdragen. Door vanaf het begin duidelijkheid te scheppen over rollen en verantwoordelijkheden, ontstaat er een betere match tussen de jongeren en de organisatie. Dit bevordert een effectieve samenwerking en zorgt ervoor dat jongeren zich betrokken en gemotiveerd voelen. Het is belangrijk om dit proces voortdurend te evalueren en samen met de jongeren te verfijnen, zodat de participatie zowel voor hen als voor de organisatie betekenisvol blijft.